NASA-nın missiyası Günəşə maksimum yaxınlaşmağa hazırlaşır

Bir ildən sonra, 2024-cü il dekabrın 24-də NASA-nın “Parker Solar Probe” zondu saatda 435 min mil sürətlə Günəşin yanından keçəcək. İnsan tərəfindən yaradılan heç bir obyekt bu qədər sürətlə hərəkət edə və Günəşin "səthinə" cəmi 6,1 milyon kilometr yaxınlaşa bilməz.

AZƏRTAC BBC telekanalına istinadla xəbər verir ki, “Parker” layihəsinin alimi Nur Raufi bu missiyanın Günəşin xarici fotosferinı toxunacağını deyib: "Bu, bütün bəşəriyyət üçün monumental nailiyyət olacaq və 1969-cu ildə Aya enişə bərabər bir hadisədir".

“Parker”in sürəti Günəşə doğru enərkən hiss etdiyi böyük cazibə qüvvəsindən gələcək. Bu, Nyu-Yorkdan Londona 30 saniyədən az bir müddətdə uçuşa bənzəyəcək.

ABŞ kosmik agentliyinin “Parker” Günəş zondu indiyə qədər düşünülmüş ən cəsarətli missiyalardan biridir. 2024-cü ilin sonundakı manevr onu Günəş-Yer məsafəsinin cəmi 4 faizinə (149 milyon kilometr) aparacaq. Bu zaman “Parker”in üzləşə biləcəyi problem də böyük olacaq. Perihelionda, yəni zondun orbitindəki ulduza ən yaxın nöqtədə, kosmik gəminin ön hissəsindəki temperatur təxminən 1400 dərəcə Selsiyə çatacaq.

“Parker”in strategiyası qalın istilik qalxanının arxasında yerləşdirilmiş alətlər dəsti ilə Günəş mühitinin ölçülməsini həyata keçirərək, maksimum tez bir zamanda içəri girib çıxmaqdır. Günəşin fotosferində - səthində temperatur təqribən 6000 dərəcə Selsidir, lakin onun tacında hərarət 1 milyon dərəcədən də çox ola bilər. Ulduzun nüvəsindən uzaqlaşdıqca, temperaturun azalacağı düşünülür. Həmçinin tac bölgəsində yüklü hissəciklərin - elektronların, protonların və ağır ionların xaricə axını qəfildən saatda 400 kilometr sürətlə hərəkət edən səsdən də yüksək küləyə çevrilir. Alimlər hələ də bunu tam izah edə bilmirlər. Lakin bu, Günəşin davranışı və "kosmik hava" fenomeni ilə bağlı proqnozların yaxşılaşdırılması üçün çox vacibdir. Sonuncu Günəşdən Yerdəki kommunikasiyaları pisləşdirə və hətta elektrik şəbəkələrini sıradan çıxara bilən hissəciklərin və maqnit sahələrinin güclü püskürməsinə aiddir. Radiasiya astronavtların sağlamlığı üçün də təhlükə yaradır.

“Parker” cümə günü Günəşə yaxınlaşma cəhdlərindən birini edib. NASA-nın elmi rəhbəri doktor Nikki Foks bu missiyanın aparıcı alimi olub. O, gələn il dekabrın 24-də Günəşə uçula bağlı deyib: "Biz orada nə ilə rastlaşacağımızı bilmirik, lakin istiliklə bağlı Günəş küləyində dalğalar axtaracağıq. İnsanların illərdir mübahisə etdiyi proseslərin qarışığına işarə edən çoxlu müxtəlif növ dalğaları hiss edəcəyimizdən şübhələnirəm."

Gələn il “Parker” missiyasının zirvəsi olacaq; dekabr ayından sonra o, Günəşə yaxınlaşa bilməyəcək, ən azı ona görə ki, onun orbiti öz trayektoriyasını daha da sıx bir yola yönəltmək üçün Veneranın yelləncəklərinə söykənməyəcək. Alimlər bildirirlər ki, yaxınlaşma zamanı “Parker”in böyük qalxanının kölgəsi qısala və kosmik zondun arxa hissəsi dözülməz temperaturlara məruz qala bilər.