6 aydan uzun müddətdir davam edən yorğunluqdan şikayətlənirsiniz? Axşamlar tez yatır, amma yenə də səhər yorğun qalxırsınız? Diqqətinizi toplaya bilmir və depressiv davranışlar nümayiş etdirdiyiniz üçün işdə də problemlə üzləşirsiniz?
Bütün bu suallara cavabınız "BƏLİ"dirsə, diqqətli olun, problemlərinizin kökündə dayanan səbəb son vaxtlardakı gərgin işiniz deyil, xroniki yorğunluq sindromu ola bilər.
Adətən gərgin iş tempinə malik olanlar və idarə rəhbərlərində müşahidə edilən xroniki yorğunluq sindromu yalnız yüngül yorğunluq və istəksizlik kimi əlamətlərlə ortaya çıxdığı kimi, faydalı iş əmsalında ciddi azalma və ictimaiyyətdən uzaqlaşma kimi problemlərə də gətirib çıxara bilir. Hətta insan gündəlik işlərini belə görmə bilməyəcək səviyyədə qayğıya möhtac hala düşə bilir. Güman edilənin əksinə olaraq, sindrom dincəlməklə keçmir. Həkimlər bildirirlər ki, bu sindromdan xilas olmağın ən təsirli yolları müntəzəm məşq etmək, stresslə mübarizə üsullarını bilmək və ağır iş yükünü yüngülləşdirməkdir.
Adətən qadınlarda müşahidə edilir
Hazırda geniş yayılmış xəstəliklərə aid edilən xroniki yorğunluq sindromu 6 aydan uzun müddət davam edən və özünü boğaz, əzələ, oynaq ağrısı, ürək bulanması, baş gicəllənməsi kimi müşayiət olunan davamlı və təkrarlanan xəstəlikdir. Bura depressiyanı, fibromialgiya və qorxunu da əlavə edə bilərik. Əmələ gəlmə səbəbi məlum olmayan bu sindromun üzvi, yoxsa psixiatrik xəstəlik olduğu hələ də müzakirə edilir. Bu sindromun 30-50 yaş qrupunda, xüsusən də qadınlarda müşahidə edildiyi bildirilir və bu rəqəm 70 faizdir.
Həkimlər xroniki yorğunluq sindromunun müalicəsinin olmadığını qeyd edirlər. Bildirilir ki, müalicə istər dərmanla, istərsə də dərmansız olsun, xəstənin simptomlarını sakitləşdirməyə və funksiya itkisini aradan qaldırmağa yönəlir.
Ən təsirli üsullardan biri mərhələli məşq müalicəsidir
Xroniki yorğunluq sindromuna qarşı ən təsirli üsullardan biri mərhələli məşq müalicəsidir. Aparılan araşdırmalar mərhələli məşqin xroniki yorğunluq sindromlu xəstələrin gündəlik fəaliyyətini artırdığını, yorğunluq simptomlarını azaldaraq məşq qabiliyyətini artırdığını ortaya qoyur. Buna görə də həftənin ən azı 3 günü, gündə ən çox 30 dəqiqə qaçmaq məsləhətdir. Yorğunluq və digər simptomlara görə qaçış müddətini hər dəfədə 1-2 dəqiqə artırararaq həayata keçirin. Məsələn, 10 dəqiqə ilə başlayıb, müddəti hər gün 1-2 dəqiqə uzadın.
Enerjinizi yenidən qazanmağın açar nöqtələri
Xroniki yorğunluq sindromu ilə mübarizə üçün həyata keçirilməli olanlar bunlardır:
- İşdə və şəxsi həyatınızda yeni strategiyalar müəyyənləşdirin. İş yerində sosial dəstək məqsədli qruplar yaradın və komanda işləri həyata keçirin, təhsil məzmunlu tədbirlərə qoşulun.
- Stress mənbələrinizi müəyyənləşdirin, həmin mənbələri idarə edin və sizi idarə etməsinə imkan verməyin.
- Fəallıq üçün gündəlik iş qrafiki yaradın. Bununla nəyə az və ya çox vaxt ayırdığınızı müəyyənləşdirəcək, bunun sayəsində isə balanslı və real hədəflərə çatmağınıza yardımçı olacaqsınız. Hədəflərinizi azdan başlayaraq artırın. Dincəlməyə ayırdığınız vaxtı getdikcə azaldıb, hədəfləriniz üçün bölüşdürün.
- İş yerinizi yenidən nizama salın. Yəni həddindən artıq iş yükündən çəkinin, məsuliyyətli olaraq bürokratik işlərinizi azaldın.
- Yuxu rejiminizə diqqət edin. Gün ərzində yatmayın. Yatmaq üçün uyğun vaxt axşamdır.
- Qidalanmağınıza fikir verin, fəstfud yeməklərdən çəkinin, əzələ məşqləri edin.
- Bol vitaminli, minerallı qidalar istehlak edin./faktxəbər