Xəzər Xəbər

Azərbaycanda şəkərli diabet xəstələrinin sayı açıqlanıb

Cəmiyyət | 20:31 • 13 Noyabr 2017
Azərbaycanda şəkərli diabet xəstələrinin sayı açıqlanıb

Dünyada hər 10 saniyədən bir iki adama "şəkərli diabet” diaqnozu qoyulur, bir adam isə şəkərli diabetin fəsadlarından dünyasını dəyişir. Dünya ölkələrinin çoxunda ürək-damar və onkoloji xəstəliklərdən sonra bilavasitə ölüm səbəbləri arasında üçüncü yeri şəkərli diabet tutur. Hazırda dünyada şəkərli diabetə tutulmuş təxminən 422 milyon xəstə var. Bu xəstəlik vaxtında müalicə olunmayanda, çox ciddi fəsadlar törədir. Sürətlə inkişaf edən xəstəlik sosial-tibbi problemlər yaradır, ölkələrin iqtisadiyyatlarına və ailələrin maddi durumuna təsir göstərir. Dünya Səhiyyə Təşkilatının (DST) proqnozlarına görə, diabetdən əziyyət çəkənlərin sayı 2040-cı ilə qədər artaraq 642 milyon nəfərə çata bilər. Statistik məlumatlar göstərir ki, təəssüf ki, dünya ölkələrinin çoxunda olduğu kimi, Azərbaycanda da bu xəstəliyə tutulanların sayının artması müşahidə olunur. Belə ki, 2017-ci ilin sentyabr ayının əvvəli üçün respublikanın müalicə-profilaktika müəssisələrində qeydiyyata alınan diabet xəstələrinin sayı 241. 223 nəfər təşkil edib ki, onların da 73.367 nəfəri Bakı şəhəri sakinidir. II tip şəkərli diabetdən 29.830 adam (1683 nəfəri Bakı sakini), I tip diabetdən 211.493 adam (71.684 nəfəri Bakı sakini) əziyyət çəkir. Bundan əlavə, Azərbaycanda diabet xəstəsi olan 1543 uşaq rəsmi olaraq qeydə alınıb ki, onların da 556 nəfəri paytaxt sakinidir. II tip şəkərli diabetdən 21 uşaq (2-si Bakıda), I tip diabetdən 1522 uşaq (554-ü Bakıda) əziyyət çəkir.

Bu barədə Ümumdünya Diabet Günü ərəfəsindəAZƏRTAC-a məxsusi müsahibəsində Azərbaycan Diabet Liqasının (ADL) sədri, Respublika Endokrinoloji Mərkəzinin həkimi Yeganə Sultanova məlumat verib. O deyib: "Bütün dünyada olduğu kimi, Azərbaycanda da diabet xəstələrinin sayının artmasının əsas səbəbi azhərəkətli həyat tərzi, yanlış qidalanma, artıq çəkidir. Sağlam həyat tərzinə riayət olunsa, II tip diabet hallarının təxminən 70 faizinin qarşısını almaq mümkündür. Sağlam qidalanma, müntəzəm fiziki fəallıq, çəkini normal səviyyədə saxlamaq və siqaret çəkməkdən imtina etmək sayəsində II tip diabetə tutulmanın qarşısını almaq, I tip diabeti isə idarə etmək mümkündür. Dünyada diabetə qarşı mübarizənin ən səmərəli üsulu bu istiqamətdə maarifləndirmə işi aparmaqdır. Şəkərli diabetə qarşı ümumdünya mübarizə gününün 2017-ci ildə mövzusu "Qadınlar və şəkərli diabet – bizim sağlam gələcək haqqımız” mövzusudur. Aksiya şəkərli diabetin fəsadları haqqında məlumatlılıq səviyyəsini artırmağı təbliğ edir, əhali, o cümlədən reproduktiv yaşlı qadınlar arasında prediabetin üzə çıxarılmasına yönəldilən skrininqi populyarlaşdırmaq məqsədi daşıyır. Bundan əlavə, DST qeyri-yoluxucu xəstəliklərin profilaktikası və onlara nəzarət edilməsi üçün Qlobal Fəaliyyət Planını təsdiq edib. Fəaliyyət Planında 2025-ci ilə qədər əldə edilməli olan doqquz qlobal məqsəd müəyyən olunub. Hazırda dünyada 199 milyondan çox qadın diabet xəstəsidir. Diabetdən əziyyət çəkən hər beş qadından ikisi, yəni 60 milyondan çox qadın reproduktiv yaşdadır. Diabet qadınlar arasında ölüm hallarının doqquzuncu aparıcı səbəbidir. Hər il 2,1 milyon qadın bu xəstəlikdən dünyasını dəyişir. II tip diabeti olan qadınlar ürəyin işemik xəstəliyindən 10 dəfə çox əziyyət çəkir. I tip diabeti olan qadınlarda erkən uşaqsalma, yaxud inkişaf qüsurlu uşaqların doğulması riski var.

E.Sultanovanın sözlərinə görə, qadınlar uşaqlarının sağlamlığının möhkəmlənməsinə və qorunub saxlanılmasına bir ana kimi böyük təsir göstərirlər. "Tədqiqatlar göstərdi ki, ailənin maliyyə resursları qadınların əlində cəmləşəndə onlar uşaqlarının sağlamlığına, qidalanmasına və təhsilinə böyük diqqət yetirirlər. Qadınlar ev yeməyinə, gözəl vərdişlərə, sağlam həyat tərzinə üstünlük verdikləri üçün onların öz ailələrində diabetin profilaktikasını təmin etmək imkanı var”, - deyə ekspert fikrini tamamlayıb.

Qeyd edək ki, ömür müddətinin azalmasının səbəbi olan bu xəstəliyə cəmiyyətin diqqətini cəlb etmək üçünə DST-nin və Beynəlxalq Diabet Federasiyasının tövsiyələri ilə 1991-ci ildən 14 noyabr Ümumdünya Diabet Günü kimi qeyd edilir. 2006-cı il dekabrın 20-də BMT Baş Məclisi tərəfindən qəbul edilmiş qətnaməyə görə, Ümumdünya Diabet Günü 2007-ci ildən BMT-nin rəsmi günü elan edilib. 14 noyabr Frederik Bantinqin doğum günüdür. Bu alim 1922-ci ildə Çarlz Best ilə birlikdə insulini kəşf edərək, bu xəstəlikdən əziyyət çəkənlərin müalicəsində yeni dövr açıb. Şəkərli diabetə qarşı ümumdünya mübarizə gününün əsas məqsədi bu xəstəlik, onu törədən səbəblər və əlamətləri barədə əhalini məlumatlandırmaqdır.

Xəbər lenti